مالیات حقوق یکی از انواع مالیات بر درآمد است که به صورت ماهانه از اشخاص مشمول دریافت می گردد. طبق قانون برخی اقشار حقوق بگیر از پرداخت این مالیات معاف هستند. همچنین هر ساله در قانون بودجه سقف درآمدی برای دریافت مالیات تعیین می شود. در این مقاله ضمن تعریف مالیات حقوق و آموزش نحوه محاسبه مالیات بر درآمد حقوق، جزئیات قانونی و کاربردی مرتبط را شرح خواهیم داد.
مالیات حقوق چیست؟
مالیات یکی از منابع اصلی درآمد دولت های محسوب می شود و دولت ها برای انجام وظایف و خدمات خود به این درآمد نیاز دارند. طبق قانون مالیات های مستقیم تمام اقشار درآمدی باید درصدی از درآمد خود را به عنوان مالیات، به دولت پرداخت کنند. مالیات بر درآمد انواع مختلفی دارد که عبارتند از:
- مالیات بر درآمد املاک
- مالیات بر درآمد کشاورزی
- مالیات بر درآمد حقوق
- مالیات بر درآمد مشاغل (اشخاص حقیقی)
- مالیات بر درآمد شرکت ها (اشخاص حقوقی)
- مالیات بر درآمد اتفاقی
به موجب ماده 82 قانون مالیات های مستقیم، مالیات بر درآمد حقوق مختص تمام افرادی است که از طریق تسلیم نیروی کار به کارفرما (اعم از شخص حقیقی یا حقوقی)، دستمزد و حقوقی (به صورت نقد یا غیر نقد) تحصیل می کنند. بنابراین تمام کارگران و کارمندان شاغل در ایران موظف به پرداخت مالیات حقوق هستند. محاسبه و مطالبه این نوع مالیات از قوانین خاصی پیروی می کند که اهم آنها در باب سوم قانون مالیات های مستقیم آمده است. در ادامه اساس محاسبه و برخی قوانین مرتبط بررسی خواهد شد.
ارسال لیست حقوق
در مورد محاسبه و مطالبه مالیات حقوق دو نکته مهم وجود دارد:
- کارفرما باید به صورت ماهانه فهرست حقوق بگیران زیر مجموعه و حقوق و مزایای آنها را به شرح مندرج در جداول مالیاتی، ارسال نماید. در گذشته کارفرمایان بعد از محاسبه مالیات لیست را ارسال می کردند اما به موجب بند 3 تبصره 15 قانون بودجه سال 1403، این وظیفه بر عهده سازمان امور مالیاتی نهاده شده است.
- بعد از ارسال لیست حقوق به سازمان امور مالیاتی، محاسبه مالیات توسط سازمان انجام شده و به صورت برخط اعلام می گردد.
ارسال لیست حقوق از طریق سامانه salary.tax.gov.ir انجام می گیرد. کارفرمایان محترم باید در این سامانه ثبت نام نموده و مشخصات همه حقوق بگیران را در آن وارد نمایند. سپس ماهانه به صورت فایل الکترونیکی یا برخط، فهرست مشخصات و ریز حقوق را ارسال نمایند. عدم ارسال به موقع لیست یا عدم پرداخت مالیات حقوق در موعد مقرر، جریمه مالیاتی در پی خواهد داشت.
جزئیات لیست حقوق
اساس محاسبه مالیات حقوق در سازمان امور مالیاتی، جداولی هستند که کارفرما به صورت ماهانه از ریز حقوق افراد زیرمجموعه خود ارسال می کند. این جداول به صورت زیر هستند:
جدول 1: اطلاعات هویتی حقوق بگیران شامل کد ملی، نام و نام خانوادگی، عنوان معافیت، وضعیت محل خدمت، استثنائات موضوع قانون بودجه و نوع پرداختی.
جدول 2: حقوق و مزایای مستمر و غیر مستمر نقدی و غیر نقدی؛ این جدول بسیار مفصل بوده و باید در آن تمام جزئیات حقوق به صورت تفکیک شده و عینا مطابق فیش حقوقی وارد شود.
جدول 3: کسور قانونی از درآمد مشمول مالیات؛ در این جدول باید اطلاعات کسورات قانونی موضوع ماده 137 قانون مالیات های مستقیم، شامل هزینه های بیمه و درمان، درج گردند.
جدول 4: تعیین درآمد مشمول مالیات و مالیات بر درآمد حقوق؛ در این جدول مجموع درآمدها به صورت اتوماتیک محاسبه و سپس مالیات مشمول اعلام می گردد.
توجه! کارفرما در تکمیل این جداول نباید معافیت ها را در نظر بگیرد. بلکه باید تمام موارد را عینا ثبت نماید. سامانه بعد از در نظر گرفتن موارد معافیت، کسورات قانونی و سقف معافیت قانون بودجه سال جاری، مالیات متعلقه را محاسبه و اعلام می کند. سپس باید کارفرما این مبلغ را از حقوق پرداختی به حقوق بگیر کسر کرده و به دولت پرداخت نماید.
معافیت های مالیاتی در قانون مالیات های مستقیم
یکی از مباحث مهم در قوانین مربوط به مالیات حقوق، معافیت های مالیاتی و مشاغل معاف از مالیات است. برخی از موارد مهم عبارتند از:
- ماده 84: بر اساس این ماده سالانه در قانون بودجه رقمی به عنوان سقف معافیت مالیاتی در نظر گرفته می شود. بنابراین اگر مجموع درآمد تحصیل شده حقوق بگیر کمتر از این سقف باشد، از مالیات حقوق معاف خواهد بود.
- ماده 91: در این ماده اقلام معاف از مالیات مانند «هزینه سفر و فوق العاده سفر»، حقوق بازنشستگی، خسارت اخراج، «حقوق ایام مرخصی استفاده نشده» و … تصریح شده است.
- ماده 132 تا 146: این مفاد موارد بسیاری را به عنوان مشاغل معاف از مالیات معرفی کرده اند مانند مشاغل مربوط به بخش کشاورزی، روستایی، عشایری، معدنی، گردشگری و تولیدی.
نحوه محاسبه مالیات بر درآمد حقوق
در این قسمت نحوه محاسبه مالیات حقوق طبق قانون بودجه سال 1404 تشریح می گردد.
- کسانی که سالانه تا 288 میلیون تومان یا ماهانه تا مبلغ 24 میلیون تومان، حقوق می گیرند، از مالیات حقوق معاف هستند. (این سقف در قانون بودجه سال 1403، 12 میلیون تومان در ماه بوده است.)
- 10 درصد برای حقوق سالانه 288 میلیون تا 360 میلیون تومان
- 15 درصد برای حقوق سالانه 360 میلیون تا 456 میلیون تومان
- 20 درصد برای حقوق سالانه 456 تا 600 میلیون تومان
- 25 درصد برای حقوق سالانه 600 میلیون تا 800 میلیون تومان
- 30 درصد برای حقوق سالانه بیش از 800 میلیون تومان
سیستم حسابداری
امروزه داشتن یک سیستم یا نرم افزار حسابداری برای هر کسب و کاری ضرورت دارد. بدون این سیستم نمی توان:
- نگاه دقیق و تحلیلی به کسب و کار داشت؛
- میزان سود ماهانه و سالانه را اندازه گیری و برای رشد آن برنامه ریزی کرد؛
- از ضرر و زیان های نهان و آشکار پیشگیری نمود؛
- تکالیف مالیاتی را به صورت صحیح و در موعد مقرر انجام داد.
بنابراین تمام مشاغل و اصناف باید جهت خرید و نصب نرم افزار، متناسب با شرایط و نیازهای خود اقدام نمایند. به عنوان مثال اگر صاحب یک رستوران یا کافه هستید و می خواهید یک نرم افزار مدیریت کافی شاپ خریداری کنید حتما در ابتدا نیازها و انتظارات خود را تعیین بفرمایید. برای اطمینان می توانید ابتدا از دموی رایگان نرم افزار حسابداری استفاده کنید. سپس جهت ارتقا و تکمیل آن متناسب با شرایط شغلی، حجم و نوع معاملات و تراکنش ها، نیازها و انتظارات خود اقدام فرمایید.