بسیاری از سازمان ها برای بررسی نقاط قوت و ضعف خود از ماتریسی به نام ماتریس SWOT استفاده می کنند. همچنین، این ماتریس می تواند به شما چشم اندازی از تمامی فرصت ها و تهدیدهای مرتبط با سازمان را ارائه دهد. به این ترتیب، به راحتی می توانید با یک برنامه ریزی درست، یک استراتژی ایده‌‌‌‌‌‌‌‌‌آل را پیاده سازی کرده و در زمینه اقتصادی به درستی تصمیم گیری کنید. هر سازمانی با توجه به نوع کسب و کار خود یک خروجی خاص داشته و از این ماتریس در جهت رسیدن به خروجی مورد نظر استفاده می کند. به طور مثال، دغدغه ی یک سازمان افزایش مشتریان وفادار و دغدغه سازمانی دیگر، ایجاد خط تولید متنوع است. شما هم برای استفاده از این ماتریس باید ابتدا خروجی مورد نظر خود را تعیین کنید.
قسمت های مختلف ماتریس SWOT
این ماتریس از کنار هم قرار دادن حروف چهار کلمه ی اصلی تشکیل شده است. s ابتدای کلمه strength به معنای نقاط قوت است؛ یعنی منابعی که به خروجی موفقیت آمیز سازمان کمک می کنند. w ابتدای کلمه weakness بوده و منظور نقاط ضعف سازمان است. به عبارت دیگر، منابعی که ما را در دستیابی به موفقیت با چالش روبرو می کنند همان نقاط ضعف هستند. حرف o بیانگر کلمه opportunities یا فرصت ها است. فرصت ها همان منابع خارجی بوده که سازمان با سرمایه گذاری روی آنها می تواند در جهت ارتقای خود گام بردارد. در نهایت، حرف t همان threads بوده و منظور منابع خارجی هستند که موفقیت سازمان را تهدید می کنند.
قسمت های مختلف
دلیل اهمیت استفاده از این ماتریس
یکی از مزایای استفاده از ماتریس SWOT این است که از منابع سازمان به صورت بهینه استفاده می شود. علاوه بر این، با استفاده از الگوریتم ها و تحلیل های این ماتریس می توان فرصت های جدید را شناسایی کرده و از آنها در جهت پیشرفت برنامه ها استفاده نمود. همچنین، عملیات تجاری با سرعت و دقت بیشتری پیش رفته و رقابت با دیگر سازمان ها با استراتژی بهتری انجام می شود. شما با استفاده از این ماتریس می توانید با ریسک ها مقابله کنید تا سازمان خود را در زمان تورم و مشکلات اقتصادی از خطر سقوط نجات دهید.
مراحل تجزیه و تحلیل
اولین قدم در استفاده از ماتریس SWOT تعیین هدف است. یعنی شما باید مشخص کنید که برای انجام چه کاری قرار است از این ماتریس استفاده کنید. مثلا برخی سازمان ها از این ماتریس در جهت معرفی یک محصول جدید استفاده کرده و برخی دیگر، برای راه اندازی یک خط تولید جدید این ماتریس را بکار می برند. پس از اینکه هدف مشخص شد، نوبت به تحقیق بازار و کسب اطلاعات در مورد رقبا می رسد. در این مرحله شما می توانید با دید وسیعی از کسب و کار خود، به سراغ تجزیه و تحلیل الگوریتم ها بروید. سپس، با فهرست کردن نقاط ضعف و قوت سازمان می توانید به رشد کسب و کار خود کمک کنید.
مرحله بعد، باید به کمک ماتریس SWOT فرصت های بالقوه را فهرست کرده و از آنها استفاده کنید. البته باید در نظر داشت که فرصت ها تنها محصولات جدید نبوده و گاهی استفاده از برنامه های آموزشی یا فناوری جدید نیز، می تواند یک فرصت تلقی شود. پس از اینکه فرصت ها را شناختید، نوبت به یافتن تهدیدها می رسد. مثلا، ظهور رقبای جدید تهدیدی بوده که به شما اخطار می دهد تا در روند تولید یا تبلیغات خود تجدیدنظر کنید. پس از اینکه تمامی فاکتورها شناسایی و بررسی شد، باید اولویت بندی کرده و فاکتوری که برایتان مهم تر است را در راس امور قرار دهید. مثلا ممکن است یک سازمان به تهدیدات بیشتر از فرصت ها اهمیت داده و بخواهد در جهت حذف تهدیدها قدم بردارد. در نهایت، باید برای رسیدگی به مسائل پیش روی خود، یک استراتژی کاربردی را ایجاد کنید.
از چه استراتژی هایی در تحلیل SWOT استفاده می شود؟
یکی از استراتژی های کاربردی در این زمینه، استراتژی SO است. در این استراتژی شما می توانید از نقاط قوتی که در سازمان موجود است، برای بهره گیری از فرصت های خارجی استفاده کنید. به طور مثال، اگر سازمان شما توانسته با تولید یک محصول ترند، قلب بازار را به دست بگیرد، بهتر است از این نقطه قوت خود در جهت استفاده از فرصت جدیدی مثل تولید محصول جدید و مدرن، استفاده کند. یک استراتژی دیگر که با عنوان استراتژی ST شناخته می شود، به شما کمک می کند تا از نقاط قوت خود برای حذف تهدیدهای خارجی استفاده کنید. مثلا اگر یک برند جدید توانسته تبدیل به رقیبی مهم برای شما شود، شما باید بتوانید با استفاده از کیفیت بالای محصولات خود که یک نقطه قوت است، در جهت کنار زدن برند جدید استفاده نمایید.
استراتژی WO یکی دیگر از استراتژی های ماتریس SWOT است. در این استراتژی سازمان می تواند به کمک فرصت های خارجی، نقاط ضعف خود را اصلاح کند. به طور مثال، اگر سازمان شما در راستای تحریم ها ناچار به تعدیل نیرو است، می تواند از فرصت همکاری با شرکت های دیگر استفاده کرده تا مانع از تعطیلی خطوط تولید و در نتیجه تعدیل نیروی انسانی شود. در استراتژی آخر که استراتژی WT است، سازمان باید بتواند نقاط ضعف و تهدیدها را به حداقل برساند. این حالت بیشتر برای زمانی کارساز خواهد بود که سازمان هیچ راه حلی به جز تعطیلی ندارد.
استراتژی ها
یک تحلیل خوب از ماتریس SWOT؛ بهترین راه برای موفقیت در کسب و کار
همانطور که گفته شد، اگر از ماتریس SWOT به شکلی دقیق استفاده شود، می تواند پیشرفت های خوبی را برای کسب و کار شما به همراه داشته باشد. فقط باید در نظر داشته باشید که از نتیجه نترسیده و به این ماتریس اعتماد کنید. واقع بین باشید و سعی کنید نقاط ضعف سازمان خود را در اولین فرصت برطرف نمایید. استفاده از این ماتریس هم در کنار نرم افزار حسابداری می تواند سکوی پرتابی برای کسب و کار شما باشد. علاوه بر این ماتریس، استفاده از نرم افزار فروشگاهی رایما نیز راه دیگری برای پیشی گرفتن از رقبا در بازار است. نرم افزارهای فروشگاهی می توانند حساب دقیقی از دخل و خرج کار را به شما ارائه داده و به شما در تصمیم گیری های بعدی در زمینه فروش کمک کنند.